Yedinci Kıta: Plastikler
Hepimiz temiz giysiler içinde temiz yemekler yiyerek temiz evler içinde olmak isteriz. Yüzeceğimiz denizi seçerken mavi bayraklı bir plaj olmasına dikkat ederiz. Çünkü yüzerken çöplerin etrafımızda olmasından rahatsız oluruz. Veya çöplerle kaplı bir alanda kitap okumak istemeyiz. Peki hem yüzerken hem yemek yerken dolayısıyla hayatımızı orada yaşarken plastik çöplerle çevrili bir kıtada olduğumuzu hayal etsek, orada yaşamak ister miydik?
Her yıl milyonlarca ton plastik üretilirken bunların ne yazık ki çok küçük bir yüzdesi geri dönüşebiliyor. Peki bu plastikler geri dönüşmüyorsa nereye gidiyor? İşte o plastikler 7. Kıta olarak bilinen California ile Hawaii arasında her geçen gün büyüyen ve yüzen bir adaya dönüşüyor.
Charles Moore’un 1997’de mürettebatıyla birlikte tesadüf eseri keşfettiği kıta, aslında insanlığın yarattığı felaketlerin canlı bir örneği. Kendisi bu keşif anını şu sözlerle anlatmış:
“Önümde göz alabildiğine uzanıyordu. Bölgeden geçtiğimiz hafta boyunca başka bir şey göremedim. İnanılmazdı, buraların hep el değmemiş okyanus olması gerekiyordu!”
Bahsedilen bölge gerçekten de Büyük Pasifik Okyanusu içerisinde yer alıyor. Fakat yalnızca okyanusun olması gereken yerde, bir ada hatta bir kıta büyüklüğünde plastik çöp alanı bulunuyor. Bu sebeple de kendisi “Büyük Pasifik Çöp Alanı (The Great Pacific Garbage Patch)” olarak biliniyor.
Üzerinde yaşadığımız diğer kıtalardan farklı olarak bu kıta henüz uzaydan görülemiyor. Ancak yine de üzerinde yaşadığımız kıtaları derinden etkiliyor. Yapılan incelemeler gösteriyor ki besin zincirinin büyük bir parçası olan deniz canlılarının vücutlarında bu mikroplastikler bulunuyor. Bu durum, o canlıları etkilediği kadar bizim sağlığımızı da etkiliyor. Her yıl milyonlarca canlı plastikler yüzünden ölürken bu durum elbette ki besin zincirinde yer alan tüm canlıları direkt ya da direkt olmayan yollarla olumsuz bir şekilde etkiliyor.
Plastik üretim ve tüketimi bu şekilde devam ettiği sürece yalnızca okyanus yaşamı değil insan sağlığı da tehdit altında. Bu gibi faktörler düşünüldüğünde bu sorun ulusları aşan bir konumda. Dolayısıyla çözümü de her milletten insanı ilgilendiriyor. Bu anlamda tüm dünyadan insanların imzasına açık bir Küresel Plastik Anlaşması bulunuyor. Bu anlaşmayla birlikte Birleşmiş Milletler ve Hükümet Kuruluşları daha sağlıklı, daha yeşil ve plastiksiz bir dünya için taahhüt talebine çağrılıyor.
Tabii ki insanlığın yarattığı bu kıtaya, yine insanlar sayesinde çözüm bulmak mümkün. Hollanda, Amerika ve Avustralya kökenli Ocean Cleanup, 4Ocean, Seabin gibi kuruluşlar, okyanuslarda temizlik yapmak için teknolojik yaklaşımlar geliştirdi. Bu sayede hem okyanusun yüzeyinde mega çöpler hem de okyanus altında kalan mikro çöpler toplanabiliyor. Elbette bu atıkların bir kısmını temizlemek bile yıllar alacağı için yapabileceğimiz en güzel katkı bu kıtaya ulaşacak atıklar çıkarmamak olacaktır.
Bu gibi haberlere üzülüp geçmemiz ne yazık ki bize fayda sağlamaktan ziyade yerimizde saydırıyor. O yüzden neler yapabileceklerimizin arayışında olmalıyız. Bu konuda da ilk atacağımız adım sorunun farkında olmaktır. Bir sorunu çözmeye çalışıyorsak öncelikle onun farkında olmamız gerekir. Ardından farkında olmayanları aydınlatmalıyız. Ve küçük büyük demeden atacağımız her adım, birlikte daha sağlıklı bir geleceğe sahip olmamıza ışık tutar. Kullandığımız pipetler, plastik bardaklar, kulak çubukları gibi bize önemsiz gelebilecek her plastiğin bu kıtayı oluşturduğunu unutmayalım. Alışverişe çıkarken yanımıza alacağımız bir bez torba da; satın alacağımız ürünleri seçerken biyobozunur ambalajlı ürünler olmasına dikkat etmemiz de; atıklarımızı geri dönüştürmeden önce onlara ikinci bir hayatı sağlayabilir miyiz diye düşünmemiz de küçük çaplı fakat rutinlerimize eklememiz gereken önemli davranışlar arasında. Hem kendimizin hem de gelecek nesillerin yaşam hakkını bu gibi seçimlerimizle elimizden geldiğince gözetmeliyiz.
Çünkü bu dünya yalnızca bizim değil, görmediğimiz milyonlarca canlının da evi!
Yazar: Elif Böcü
Referanslar
