Hızlı Moda (Fast Fashion) Nedir?

Hızlı moda, giyim endüstrisini tamamen dönüştürdü, ancak bu değişim olumlu sonuçlar getirmedi. Mağazalardaki her kıyafetin ardında, Dünya’nın sınırlı kaynaklarını tüketen ve giysi fabrikalarındaki iş gücünü sömüren bir endüstri bulunuyor. Bu endüstri, sağlıklı toprakları tüketiyor, temiz su kaynaklarını kirletiyor, soluduğumuz havayı zehirliyor, okyanusları kirletiyor, ormanları yok ediyor ve ekosistemler ile biyoçeşitliliğin sağlığını tehlikeye atıyor. Sürdürülebilir moda ise ekolojik ve sosyal açıdan sorumlu bir giyim tedarik zincirini ifade eder. Hızlı moda modelinden uzaklaşarak, kaynak temini, üretim, dağıtım, pazarlama ve tüketimde sürdürülebilir uygulamaları teşvik etmeyi amaçlar.

Moda, tüm endüstriler arasında en kirletici olanlardan biridir. Kıyafetler, temiz su akıntılarına, nehirlere ve yer altı sularına karışan ve insanları ve hayvanları hasta eden, ekosistemlere zarar veren ve biyoçeşitliliğin kaybına neden olan son derece toksik boyalar ve ağır metallerle üretilir. Örneğin, endüstri, selülozik kumaşlar için 150 milyon ağacı yok etmekte. Sığır otlatma, Amazon’daki ormansızlaşmaya katkıda bulunuyor ve bu bölgeden üretilen deri, küresel moda markalarının ayakkabı ve çantalarında kullanılmakta. Organik olmayan pamuk tarımı toprağı yoğun bir şekilde tüketmekte ve bozmakta.

Rakamlarla Hızlı Moda

Giysilerin %69’u kısmen veya tamamen polyester gibi sentetik elyaflardan yapılmaktadır. Polyester, ham petrol türevidir. Petrol, dünya üzerinde önemli olumsuz etkileri olan yenilenemeyen bir kaynaktır. Moda endüstrisinin karbon emisyonlarının %40’ı polyester üretiminden kaynaklanır ve polyester üretiminin önümüzdeki 10 yıl içinde %47 oranında artması bekleniyor. Sentetik giysilerimizin yıkanması, okyanustaki mikroplastiklerin %35’ini oluşturur ve bu da dünyanın okyanuslarındaki en büyük mikroplastik kirliliği kaynağıdır. Üstelik mikroplastikler gıda zincirine sızmış durumda ve Mart 2022’de Hollanda’da yapılan bir çalışmada, test edilen kişilerin %80’inin kanında mikroplastikler bulunmuştur ve bunların yarısı giysilerde bulunan plastik malzeme olan PET’tir.

2000 yılından bu yana giysi üretimi iki katına çıktı ve değişen nüfus ve tüketim kalıpları ile hızlı moda endüstrisinin büyümeye devam etmesi bekleniyor. 2030 yılına kadar, bir tahmine göre giysi tüketimi %63 oranında artacak ve 2015 yılından bu yana 2,4 milyar kişinin küresel orta sınıfa girmesiyle birlikte, yakın tarihli bir raporda, giysi üretiminin 2050 yılına kadar üç katına çıkacağı tahmin ediliyor. Hızlı modanın ucuz giysilerinin gerçek maliyeti, endüstrinin fabrika işçileri tarafından ödenmektedir. İşçiler, küresel güney ülkelerinde asgari ücretin altında çalışmakta ve bu, “yaşanabilir” bir ücreti asla karşılamamaktadır.

Gerçek geri dönüşümün gerçekleşmesi için giysilerin toplanması, ayrılması ve geri dönüştürücülere dağıtılması gerekmektedir. Bu sistemler henüz emekleme aşamasındadır. Ayırma işlemi hala elle yapılmaktadır. Kullanılmış giysilerin kumaşını yeni giysiler yapmak için parçalayabilen yenilikçi teknolojiler olsa da, çoğu yatırım beklemektedir. Tam ölçekli hale geldiğinde, bu teknolojiler moda endüstrisinde %80 döngüsellik sağlayabilir. Çoğu büyük endüstri yüksek derecede düzenlenmiştir. Ancak dünyanın en büyük imalat endüstrilerinden biri olan moda endüstrisi neredeyse tamamen düzensizdir.

 

Neler Yapabiliriz?

Tüketiciler, hızlı modanın gidişatını değiştirme gücüne sahiptir. İşte yapabileceğimiz birkaç önemli şey:

– Sürdürülebilir giyim hakkında kendinizi eğitmek.

– Daha az satın alın ve kaliteyi niceliğin önüne koymak.

– Doğal malzemeleri tercih edin – organik pamuk, keten veya kenevir olabilir.

– %100 geri dönüştürülmüş kumaşlar – %100 geri dönüştürülmüş polyester, viskon (rayon) vb. tercih etmeliyiz.

– Markaları araştırarak etik, şeffaf ve sürdürülebilir uygulamalar yürütenleri belirlemeliyiz.

– Kendi topluluklarında üretilen ve yerel ekonomi ve çevreyle bağlantılı markaları tercih edelim.

– İkinci el giysiler satın alalım.

– Bir giysi takas grubuyla kıyafet takası yapın veya kendi takas grubunuzu başlatın.

– Kıyafetlerinizi kendiniz tamir etmeyi öğrenin. Kıyafetler ne kadar uzun süre kullanılırsa, emisyon ayak izleri o kadar düşük olur.

 

Kaynak : https://www.bycurated.com/
https://www.earthday.org/campaign/sustainable-fashion/

Çeviri ve Düzenleme: Gamze Turan