Günümüz dünyasında iklim değişikliği, çevre kirliliği ve sürdürülebilirlik gibi konular küresel düzeyde acil müdahale gerektiren sorunlar arasında yer almaktadır. Gençlerin bu konulara olan duyarlılığı ve ilgisi geleceğin daha sürdürülebilir bir dünya için umut vaat eden en önemli unsurlardan biridir. Bu bağlamda gençlere yönelik düzenlenen çevre, iklim ve sürdürülebilirlik konulu eğitimler, ekolojik bilinç ve davranışsal değişiklikler üzerinde önemli etkilere sahiptir. Let’s Do It Türkiye olarak düzenlediğimiz eğitim programları bu etkilere dair somut göstergeler sunmaktadır. Eğitimlerin gençler üzerindeki etkilerini analiz ediyor ve bu eğitimlerin başarısını bilimsel araştırmalar ile değerlendiriyoruz. 

Ekolojik Okuryazarlık Eğitimleri bireylerin iklim ve çevre ile ilgili temel bilgileri almaları ve bu bilgileri sürdürülebilir bir yaşam tarzına dönüştürebilmeleri için önemli bir eğitimdir. Ekolojik okuryazarlığın artırılması, çevresel sorunlara yönelik farkındalığı artırmanın yanı sıra gençlerin bu sorunlara yönelik aktif rol almalarını sağlamaktadır. Örneğin Stern ve arkadaşlarının (2008) araştırması çevresel eğitimlerin bireylerin çevresel davranışlarını pozitif yönde etkilediğini göstermektedir (Stern et al., 2008). Türkiye’de yapılan bir çalışma ise ekolojik okuryazarlık eğitiminin, katılımcıların çevreye yönelik tutumlarını ve davranışlarını olumlu yönde etkilediğini ortaya koymuştur (Yücel & Morgil, 1999). Bu çerçevede gerçekleştirdiğimiz iki eğitimde katılımcıların bilgi düzeylerinde kayda değer bir artış sağlanmıştır. Eğitim öncesinde %34 olan bilgi düzeyi, eğitim sonrasında %72’ye çıkmıştır. Diğer bir eğitimde katılımcıların bilgi düzeyinde ise %34’ten %59’a bir artış gözlemlenmiştir.

Atık yönetimini yapabilmek ve bu alanda bilgi düzeyini geliştirmek sürdürülebilir bir çevre için kritik öneme sahiptir. Bireylerin, atıkların doğru şekilde ayrıştırılması, geri dönüşüm ve atık azaltma gibi konularda bilinçlenmeleri, uzun vadede çevresel sürdürülebilirliğe katkı sağlayacaktır. Kollmuss ve Agyeman (2002), çevre eğitiminin bireylerin atık yönetimi alışkanlıklarını geliştirmede önemli bir rol oynadığını belirtmişlerdir. Eğitim sonrası gözlemlenen bilgi artışı, bu teoriyi destekler niteliktedir (Kollmuss & Agyeman, 2002). Türkiye’de benzer bir çalışmada atık yönetimi eğitiminin, katılımcıların atık ayrıştırma ve geri dönüşüm alışkanlıklarını önemli ölçüde artırdığı tespit edilmiştir (Çolak, 2018). Atık Yönetimi Eğitimimiz ile gençlerin bu konudaki bilgi düzeyleri %24’ten %85’e yükselmiştir. Bu düzey eğitimlerin, katılımcıların atık yönetimi konusundaki bilgi ve farkındalık düzeylerini büyük ölçüde artırdığını göstermektedir. 

İklim krizi, günümüzde karşı karşıya olduğumuz en ciddi çevresel tehditlerden biridir. İklim eğitiminin etkisi üzerine yapılan araştırmalar, bireylerin bilgi düzeylerinin artırılmasının, iklim değişikliği ile mücadelede aktif rol almalarını sağladığını göstermektedir (Mochizuki & Bryan, 2015). Bu bağlamda, İklim Krizi ve 2024 Eğitimi’nin başarısı, literatürdeki bulgularla da örtüşmektedir. Türkiye’deki bir araştırma ise iklim değişikliği eğitiminin, öğrencilerin iklim değişikliğine karşı tutum ve davranışlarını olumlu yönde etkilediğini ortaya koymuştur (Özdemir & Çetin, 2017). Bu bağlamda verilen İklim Krizi ve 2024 Eğitimimiz, katılımcıların bilgi düzeylerinde önemli bir artış sağlamıştır. Eğitim öncesi %37 olan bilgi düzeyi, eğitim sonrasında %83’e çıkmıştır. Bu oranlar gençlerin iklim değişikliği ve bunun sonuçları hakkında daha fazla bilgi sahibi olduklarını ve bu konuda daha bilinçli hale geldiklerini göstermektedir.

Karbon ayak izi, bireylerin ve toplumların çevresel etkilerini ölçmenin önemli bir göstergesidir. Çalışmalar, karbon ayak izi eğitiminin bireylerin çevresel davranışlarını olumlu yönde etkilediğini göstermektedir (Whitmarsh et al., 2011). Katılımcıların eğitim sonrasında edindikleri bilgi ve farkındalık, sürdürülebilir yaşam tarzlarını benimsemelerine katkı sağlamaktadır. Türkiye’de yapılan bir araştırma da karbon ayak izi eğitiminin, gençlerin karbon salınımını azaltma konusundaki bilgi ve farkındalıklarını önemli ölçüde artırdığını göstermiştir (Yılmaz & Süzgen, 2020). Karbon Ayak İzi Eğitimlerimiz, katılımcıların bilgi düzeylerinde %22’den %80’e bir artış sağlamıştır. Bu eğitim gençlerin kişisel karbon ayak izlerini azaltma konusunda daha bilinçli ve istekli olmalarını sağlamaktadır.

Let’s Do It Türkiye olarak düzenlediğimiz eğitimler gençler üzerinde anlamlı ve olumlu etkiler yaratmaktadır. Ekolojik okuryazarlık, atık yönetimi, iklim krizi ve karbon ayak izi konularında verilen eğitimler, katılımcıların bilgi düzeylerinde önemli artışlar sağlamış ve bu da onların çevresel farkındalık ve davranışlarında pozitif değişikliklere yol açmıştır. Bu sonuçlar, çevre ve iklim temalı eğitimlerin, gençlerin ekolojik bilinç ve sürdürülebilirlik konularında bilgi ve farkındalıklarını artırmada etkili bir araç olduğunu göstermektedir. Eğitim programlarının başarısı bu alandaki literatürle uyumlu olup, gençlerin çevresel sorunlara yönelik daha bilinçli ve aktif bireyler olarak yetişmelerine katkı sağlamaktadır. Bu bağlamda düzenlediğimiz eğitimlerin yaygınlaştırılması ve gençlere bu konularda daha fazla fırsat sunulması, sürdürülebilir bir gelecek için büyük önem taşımaktadır.

Yazar: H. Yiğit Erdoğan